بررسی روش های تربیت اخلاقی در سیره حضرت ابراهیم (7) در قرآن کریم
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم
- نویسنده زهرا حسن پوردکان
- استاد راهنما حسین علوی مهر
- سال انتشار 1392
چکیده
هدف از نگارش این پژوهش، بررسی روش های تربیت اخلاقی در سیره حضرت ابراهیم (7) از منظر قرآن کریم است. بر اساس فرضیه ی تحقیق، در قرآن کریم، روش های خاصی از جمله روش های ایجادی، اصلاحی، و تثبیتی و تقویتی در تربیت اخلاقی انسان در ضمن داستان حضرت ابراهیم (7) قابل بررسی است. لذا در این پژوهش سعی شده روش های موجود را با زندگانی حضرت ابراهیم (7) تطبیق داده و اثرات هر کدام از آن ها را بر روی مخاطبان بررسی کنیم. مطالب این تحقیق، با مراجعه به کتب تفسیری، اخلاقی، و تربیتی پس از بیان کلیات و مفاهیم، به بررسی روش های ایجادی، اصلاحی و تثبیتی و تقویتی در تربیت اخلاقی در سیره حضرت ابراهیم (7) در قرآن پرداخته است. در روش های ایجادی در تربیت اخلاقی مخاطبان، که در سیره حضرت ابراهیم (7)، بر اساس آیات نورانی کلام الهی، مورد مطالعه قرار گرفته است، می توان به روش هایی مانند: روش الگویی، عبرت آموزی، تشویق، انذار و تبشیر، تلقین به نفس، تکریم شخصیت، ارائه نشانه، پرسش، ایجاد عادت و... اشاره کرد. حضرت ابراهیم (7)، با استفاده از این روش ها، در ایجاد یک رفتار یا صفت تازه ی نیک و پسندیده در مخاطبانش، آن ها را به سوی تربیتی اخلاقی فراخوانده اند. در ادامه، روش های اصلاحی در تربیت اخلاقی در سیره حضرت ابراهیم (7)، مورد بحث قرار گرفت که این روش ها عبارت اند از: روش موعظه، محاسبه، معاتبه و معاقبه (سرزنش و کیفر دادن)، تغافل (چشم پوشی)، توبه، مقایسه، وعده پاداش، عمل به ضد و تنبیه. حضرت ابراهیم (7) برای اصلاح رفتار مخاطبان از این روش ها سود جسته اند. سپس در پایان روش های تقویتی و تثبیتی در تربیت اخلاقی که توسط حضرت ابراهیم (7) مورد استفاده واقع شده، بررسی؛ و روش های اعطای بینش، ابتلاء و امتحان، تمرین و تجربه، مرحله ای بیان کردن، تکلیف به قدر وسع و توانایی، فریضه سازی، مواجهه با نتایج اعمال، مجازات به قدر خطا، یادآوری نعمت ها، عطا و حرمان، و... از سیره آن حضرت برداشت شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، حضرت ابراهیم (7)، از هر سه نوع روش ایجادی، اصلاحی، و تثبیتی به صورت های مختلف در تربیت اخلاقی مخاطبانش بهره برده اند، که استفاده ایشان از بعضی روش ها به صورت چشمگیرتری بوده، که از جمله آن ها می توان به روش پرسش اشاره کرد. حضرت در دعوت مخاطبان خود با طرح پرسش های مستمر، اندیشه مخاطبان خود را تحریک کرده، تا ضمن ایجاد تزلزل در اعتقادات واهی آنان، زمینه ارائه و پذیرش پیام های الهی را فراهم آورد. از این رو می توان گفت، شیوه ی پرسش از اصلی ترین روش های دعوت ایشان محسوب می گردد. همچنین ایشان قهرمان احتجاج و مجادله احسن با عموم مخاطبان بوده اند. رعایت تناسب روش دعوت با ویژگی های مخاطبان، رعایت ادب و احترام وافر، و بکارگیری مفاهیم و موضوعات متنوع عواملی هستند که توانسته مجادله های ایشان را به نمونه هایی از جدال احسن تبدیل نماید. البته در بیشتر مواقع حضرت از چند روش به صورت همزمان استفاده کرده اند. مثلا در مناظره با قوم مشرکش، از روش های اسوه، تکریم شخصیت، موعظه، مواجهه با نتیجه عمل، اعطای بینش، مقایسه و ... سود برده است، تا هم بتوانند رفتار شایسته ای را ایجاد کرده و هم رفتارهای ناشایسته آنان را اصلاح نماید و همچنین به تثبیت و تقویت رفتارهای ایجاد شده بپردازد.
منابع مشابه
روش های تربیت جسمانی در قرآن کریم
یکی از ابعاد تربیت در نظام تربیتی قرآن کریم، تربیت جسمانی است. در این این مقاله تلاش شده است روش ها و اهداف تربیت جسمانی از منظر قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار گیرد که مهم ترین این روش ها، عبارتند از: رعایت نظافت و بهداشت، تغذیه سالم و کافی، ممنوعیت اسراف، ممنوعیت غذاهای غیر بهداشتی و خبیث همانند خون، مردار، گوشت خوک، شراب و. . . ، ترغیب و تشویق به ورزش و تفریحات سالم، روزه گرفتن و تعدیل غرایز...
متن کاملبررسی نشانه شناسی داستان حضرت ابراهیم(ع) در قرآن کریم
داستان حضرت ابراهیم- علیه السلام- یکی از داستانهای طولانی قرآن کریم است که در سوره های متعددی چون بقره، انعام، هود، حجر، مریم، انبیاء، شعراء، عنکبوت، صافات و ذاریات و... ذکر شده است. مهم ترین قسمت هایی از داستان که قرآن بیشتر به آن تأکید داشته، گفتگوی حضرت ابراهیم – علیه السلام - با خداوند متعال، پدر، قوم و پادشاه و هم چنین گفتگوی آن حضرت با فرشتگان است. داستان حضرت ابراهیم- علیه السلام- در هر ...
15 صفحه اولهدفشناسی اقناع در تربیت با تأکید بر داستان حضرت ابراهیم(ع) در قرآن
خداوند متعال حضرت ابراهیم(ع) را علاوه بر مقام رسالت، به مقام امامت نیز مفتخر ساخت؛ زیرا آن حضرت از پیامبرانی است که برای تبیین اصول دین الهی نه تنها راه را مینمود، بلکه مردم را در مسیر درست راه میبُرد و این همان کاری است که امام و رهبر انجام میدهد. در معناشناسی اقناع، آن رابه «راضی و همراه کردن افراد برای گرایش به موضوع، فعّالیّت یا هدفی خاص» تعریف کردهاند. آنچه این مقاله که با شیوة توصیفی ـ ت...
متن کاملتحلیل ساختار عنصر گفتگو در داستان حضرت ابراهیم در قرآن کریم
گفتگو یا حوار یکی از عناصر داستان است که باعث حرکت و پویایی آن میشود گفتگو به معنی تبادل کلام بین دوطرف است و مقصود از حوار کشف حقیقت است برخلاف جدل، که گفتگوی بین دو طرف است و خصومت در آن شرط اساسی است ولی در گفتگو هیچ ضرورتی ندارد که خصومتی بین آن دو وجود داشته باشد. واژهی حوار سه بار در قرآن کریم ذکر شده که به معنای تبادل کلام آمده است. در قرآن کریم، گفتگوهای فراوانی در زمینههای متعدد آ...
متن کاملروش های تربیت در داستان حضرت موسی (ع) در قرآن
در قرآن کریم فرازهایی از سرگذشت و عملکرد اقوام پیشین بیان شده است که مهم ترین آنها، داستان موسی و بنی اسرائیل است. این داستان حاوی آموزه های تربیتی عدیده ای است و نکات ارزشمندی در زمینه تربیت دارد. یکی از مباحث مهم در امر تربیت، روش های تربیت است. از این رو شناخت جایگاه هر روش، سهم بسزایی در موفقیت مربی دارد و بدون چنین شناختی، نیل به نتایج مورد نظر با مشکلات فراوان و چالش های جدی روبرو خواهد ش...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023